De operaties

Hoi Hoi,

Vanmorgen had ik om 7 uur al twee jonge kinderen in mijn huisje staan. En dan vraag je ze wat, maar Engels lukt nog niet behalve 'yes' zeggen. Overal zeggen ze 'ja' op, ook als het nee moet zijn. Ik denk dat ze er even op uit waren om wat te krijgen. Maar een sticker op hun voorhoofd geplakt. Vanmiddag kwam Sister (genoemd naar Sr. Ludevina) van 4 jaar binnenlopen. Yes, yes, yes. Nu bleef zij met alle aandacht naar mijn kookkunsten staan kijken. Ook maar een kein hapje mee laten eten. Gisteren liep ik met Tony van één van de medewerkers aan de hand. 'Een nieuwe vriend': zei ik tegen An uit de keuken. "Je hebt hier allemaal vrienden": zei ze. Leuk.

Vandaag liep het centrum heel langzaam vol. Veel vreemde mensen. Kinderen, maar ook volwassenen met scisis. (gespeten lip/gehemelte) Ook de chirurg, de anaesthesist en de operatieassistenten arriveerden vanmorgen. Het blijkt dezelfde chirurg te zijn dan vorig jaar tijdens mijn aanwezigheid. Hij vertelt, na de hernieuwde kennismaking dat Nyabondo bijna zijn 2de thuis is, omdat hij hier veel vaker komt opereren.

Vanmorgen zijn de eerste patienten al gescreend en vanmiddag is er al begonnen met opereren. Men begon met drie (bijna) volwassenen. Ik volgde een jongeman van achtien jaar met een gespleten lip tot aan de neusopening. Hij werd onder lokale verdoving geholpen. Ik mocht van heel dicht bij weer meekijken en ook foto's maken. Heel bijzonder hoe zo'n aangeboren afwijking door chirurgie zo mooi 'rechtgetrokken' kan worden. Ik maakte foto's van voor en de de operatie. Om het verschil goed te kunnen zien. Nou en wat voor verschil.

In de operatiekamer gaat het er als vanouds nog steeds gemoedelijk aan toe. Muziekje op de achtergrond. Krantje erbij. Telefoons aan. Her en der fototoestellen. Wat praten, ook over andere zaken. Soms een schaterlach en een lolletje. Sommigen hebben even niets te doen en zitten te luieren. Wat hygiene betreft een beetje achterlopend. Ringen blijven gewoon onder de handschoenen aan. Oorbellen blijven in en horloges om. Het is allemaal wat rommelig, maar voor hen lijkt er orde in het systeem. Ook is het lopende band werk. De ene patient is nog niet weg of de nadere ligt er alweer. Moet ook wel, want er worden op een dag veel kinderen/volwassenen geholpen. Respect voor de chirurg die gewoon maar doorgaat, de hele dag door. Ik krijg een duw in mijn rug. "Ga nog maar wat dichter bij staan", wordt in mijn oor gefluisterd.

Ineens zie ik een bekend stofje. Vorig jaar gekocht in Kisumu. Stof, waar operatiekleding van is gemaakt. Een kind draagt een operatiejack. Zie hier, het bewijs dat ze het gedaan hebben. De naam van de patient wordt geschreven op een plakbandje en op de arm geplakt. Een handschoen wordt als stuwband gebruikt. Toch heel wat goedkoper zo dan bij ons. Daar hebben we dure spullen nodig en dit werkt ook.

Vanmorgen (de volgende dag) zag ik een kindje met een gespeten gehemelte. Een heel karwei om dat in orde te maken. Weer dat duwtje in mijn rug. Ik vond het wel goed. Maar lang staan en alleen maar kijken valt niet mee. Tevens werd het erg warm in de o.k. met het o.k. pak aan, muts op en mondkap voor. Ik dacht even, Ineke, niet onderuit gaan. En wordt ik me toch ineens wat licht in mijn hoofd. Ben toen toch maar snel even de o.k. uit gegaan waar het koeler was. Mijn respect voor de mensen die zolang tijdens een operatie moeten staan en dan 'aangekleed'.

Vanmiddag was er een heel jong kindje van 4 maanden met een gespleten lip tot in de neusvleugel. Ik denk:"Krijg dat maar eens weer in orde". En dan toch, er werd een waar kunstwerkje van gemaakt. Geweldig, wat zal de moeder blij zijn geweest. Allemaal heel bijzonder om te zien en mee te maken. Ik zou er de hele dag wel willen blijven om te kijken of er nog echt 'iets bijzonders' langs komt. Maar al deze operatie lijken allemaal wel een beetje op elkaar. Na een paar uur vandaag ben ik dan ook weer weg gegaan. Misschien morgen nog een poosje.

Nadien alle kinderen van vandaag een ballon aan een touwtje gebracht. Hebben ze wat om mee te spelen, als ze wakker worden of aan het herstellen zijn.

De kinderen blijven een paar dagen met hun verzorgers, vaak één van de ouders, op het centrum, tot het verantwoord is om weer terug naar huis te gaan. De eerste nacht blijven ze onder toezicht in het ziekenhuisje. Daarin zijn twee zaaltjes, waar in elk negen bedden staan. De verzorgers slapen in het bed bij hun kinderen. Een verpleegkundige houdt de boel 's nachts in de gaten. Wanneer het verantwoord is, gaan ze naar een ander plekje op het centrum. Ook weer grote slaapzalen waar iederéén bij elkaar ligt. Daar blijven ze tot ze naar huis mogen.

Vanmorgen de derde operatiedag de hele ochtend toch op de o.k. geweest. Twee baby's gevolgd. O.a. een kindje was al 6 maanden, maar het leek wel een kindje van 2 maand. Volgens de moeder kon ze door het gespleten lipje niet drinken en kreeg daarom niet voldoende voeding binnen. Wat klein op zo'n operatietafel. De kindjes werden onder narcose gebracht en de arts maakte er weer 'een plaatje' van. Nadien mocht ik het kindje even op de arm hebben. Het had een jasje aan, gemaakt van mijn gekocht stofje. Ik heb er van genoten te zien hoe de operateur zo kundig te werk gaat. En dat ik dit mocht zien en beleven. Top. Helemaal geweldig. Ik sprak er met hem over. Voor hem is het belangrijkste dat de patienten en de ouders/familie nadien blij en gelukkig zijn met het resultaat. Fijn, dat dat de drijfveer is.

Ook nog maar even weer naar de geopereerde kinderen van gisteren. Even kijken hoe die het maken. Ze noemden me 'een geschenk van God' toen ik binnen kwam met nieuwe ballonnnen. Fijn,dat het zo gewaardeerd wordt. Een heel poosje bij de kinderen gebleven. De kleintjes huilen wel snel van pijn maar ook omdat ze ineens of opnieuw zo'n grote blanke zien. (denk ik)

Tussen de bedrijven door eten de personeelsleden op de gang, naast de operatiekamer. Ann en Nancy zorgen er voor dat ze goed aan hun trekken komen. Dat mag ook wel, want een pauze hebben ze eigenlijk niet. Het werk gaat stug door, vooral voor de operateur, zijn assistentes en de anaesthesist. In de keuken hebben ze het deze dagen wel heel erg druk. Ook de familie wordt van eten voorzien. Ze maken lange dagen.

Bij de geopereerde kinderen zag ik ook Pamela terug, een jonge vrouw van 24 jaar die vanmorgen ook geopereerd werd. Bij haar zag ik dat de injecties vooraf aan de operatie behoorlijk pijnlijk waren. Ik gaf haar even een hand en die kneep ze er bijna af, zoveel pijn deden de spuiten. Gelukkig is dat voor niet zo lang. Ze kreeg alleen lokale verdoving. Knap dat ze het zo ondergaan. Voor mij zou dat niets zijn. Pamela haar lip was ook volledig gespleten en haar tanden stonden daardoor schots en scheef. Om het mooi te krijgen trok de chirurg ook nog maar een voortand. Maar nu mag ze er dan ook zijn.

Vandaag heb ik even met Vitalis (daktarie/fysiotherapeut) gesproken over wie dit nu allemaal betaald. Voor zover ik begrepen heb doet dus echt iederéén mee op vrijwillige basis. Vitalis kent veel artsen en benadert ze als er weer veel patienten zijn, die op orthopedisch gebied en plastische chirurgie hulp nodig hebben. Deze mensen melden zich bij mobile poliklinieken. De materialen die de artsen nodig denken te hebben worden allemaal belanggeloos meegenomen/verstrekt. Voor de patienten zijn er geen kosten aan verbonden. Het is mij nog steeds niet zo goed duidelijk of het centrum ook geld krijgt voor het ter beschikking stellen van het ziekenhuisje. Ik vermoed dat Amref/Flying docters wel bijdraagd.

Ik heb Vitalis geadviseerd, eens contact met jou op te nemen Christa, om een stukje( in het Engels)op de site van Bondokids te schrijven over het werk wat daar gedaan wordt. Misschien is het een idee?????

Maar ik had een paar hele bijzondere dagen, waarin ik veel zag wat ik normaal niet zou meemaken.

Hart Gr. van mij
Ineke